RAMS: beter resultaat in kortere tijd
RAMS staat voor Reliability, Availability, Maintainability and Safety en definieert de functionele eisen waaraan een project moet voldoen. RAMS is inmiddels een begrip in de wereld van grote, complexe infraprojecten en is nauw verbonden met Systems Engineering. Het is inmiddels ondenkbaar om een complex project zonder RAMS analyses uit te voeren. Onze ervaring in de infrawereld is dat om een ontwerp aan de gestelde eisen te laten voldoen op het gebied van betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid, een beproefde en systematische benadering zoals Systems Engineering onontbeerlijk is. Bij grote complexe infrastructurele projecten leidt deze aanpak bovendien tot een betere manier van samenwerken en uiteindelijk tot een beter resultaat. Dit heeft zich de laatste 10 jaar meerdere malen bewezen, ook als de winkel open moet blijven en continuering van de bedrijfsvoering moet worden gegarandeerd.
RAMS en systems engineering
Grote infrastructurele werken moeten Europees aanbesteed worden. Dit kan in tal van contractvormen. Design & Construct met een meerjarig beheer en onderhoud daaraan vastgekoppeld is meer regel dan uitzondering. Opdrachtgevers willen graag zeker weten dat ze krijgen wat ze willen en willen hierbij hun risico’s beperken.
Systems Engineering vind zijn oorsprong in de militaire industrie en in de lucht- en ruimtevaart, maar is ook toe te passen op projecten in andere industriesectoren zoals de chemie, olie en gas, transport en logistiek, energie en bij infrastructurele projecten. De traditionele manier van denken waarbij vooraf het complete bestek van A tot Z gedetailleerd wordt vastgelegd voordat de uitvoering start wordt hiermee doorbroken. Ook in infrastructurele projecten leidt een Systems Engineering benadering tot een betere beheersing van de kosten en de planning.
Systems engineering gaat uit van het V-model, waarbij het ontwerp- en uitvoeringsproces aan elkaar worden gekoppeld (figuur 1). De werkwijze is systematisch en alle bevindingen worden expliciet vastgelegd.
Binnen RAMS is Systems Engineering de methodiek om functionele eisen te vertalen naar een acceptabel ontwerp van een systeem of object. Acceptabel betekent in dit geval dat voldaan wordt aan de gespecificeerde betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid.
De eerste stap is om het RAMS-plan op te stellen dat de aanpak en stappen beschrijft hoe aantoonbaar aan alle eisen uit de vraagspecificatie voldaan kan worden. Het RAMS-plan beschrijft de afbakening van het project en de systeemdefinitie, de eisen uit vraagspecificatie van het project, een risicoanalyse en de te kiezen verificatie- en validatiemethodes. De RAMS manager bewaakt de structuur en het proces op basis van het RAMS-plan. Strijdigheden, afwijkingen en verbetervoorstellen worden in het projectteam besproken en traceerbaar vastgelegd door de RAMS-specialist.
Bij de uitvoering van het RAMS-plan worden de RAMS-eisen afgeleid uit de vraagspecificatie van het project. Dit kunnen functionele, technische en procesmatige eisen zijn. Het is aan de systems engineer om dit te ordenen in een eisenboom en te koppelen aan de objectstructuur. De inspanning die hiermee gepaard gaat wordt door de omvang en complexiteit van het project, maar zeker ook door de kwaliteit van de vraagspecificatie bepaald. Als de opdrachtgever bij het maken van de vraagspecificatie de principes van systems engineering heeft gevolgd, verloopt dit proces aanzienlijk eenvoudiger.
De eisenboom vormt de basis voor de toetsing van het ontwerp en de realisatie. Binnen elke fase van het project (ontwerp, realisatie en instandhouding) moeten via een expliciet verificatie- en validatieproces alle eisen getoetst worden. Om aantoonbaar aan de RAMS-eisen te voldoen maakt de RAMS-specialist gebruik van methodes zoals FMECA, RCM en foutenboomanalyse. Voor de oplevering of indienststelling worden alle systemen uitvoerig getest. Dit gebeurt volgens een vooraf opgesteld testplan. Het opstellen en uitvoeren van een testplan is tevens een integraal onderdeel van het verificatie-en validatieproces. Tevens vormt het resultaat uit de RAMS-analyse het kader voor de inrichting van het onderhoudsconcept.
Randvoorwaarden
Een ervaren RAMS-consultant in uw projectteam zorgt voor en aantoonbaar robuust ontwerp waarbij vanaf het ontwerpfase het geëiste prestatieniveau van het systeem centraal staat. Naast het inregelen van de formele processen op basis van het RAMS-plan is het belangrijk om informeel issues te kunnen bespreken met de opdrachtgever. Het helpt als opdrachtgever en opdrachtnemer elkaar eenvoudig kunnen benaderen. RAMS is inmiddels niet meer nieuw in de infrawereld, maar de kunst is om dit zorgvuldig in het project toe te passen zodat het zijn meerwaarde bewijst.